W dosłownym tłumaczeniu astygmatyzm oznacza „brak punktu”. U osób, które mają ten często występujący rodzaj wady wzroku, rogówka oka jest zdeformowana. Mówimy wtedy o astygmatyzmie rogówkowym. Rzadziej przyczyną niezborności jest niesferyczność soczewki oka. Efekt jest jednak taki sam: odbiegająca od normy krzywizna powoduje, że poziomo wpadające wiązki promieni świetlnych łamane są inaczej niż wiązki promieni świetlnych wpadające pionowo. Wówczas promienie świetlne nie zbierają się w jednym ognisku. Zamiast niego powstają dwie, wyglądające jak pałeczki, linie ogniskowe. Dlatego astygmatyzm nazywamy również niezbornością.

Lekkiej formy niezborności często nawet się nie zauważa. Dopiero przy silniejszym astygmatyzmie – zarówno w dali jak i w bliży – wszystko jest zamazane i rozmyte. W przypadku takich symptomów należy udać się do okulisty lub optyka.

Niezborność – podobnie jak krótkowzroczność i dalekowzroczność – jest jedynie nieprawidłowością w budowie oka, która prowadzi do wady wzroku. Bardzo często osoby noszące okulary – czyli osoby mające krótko-, daleko- lub starczowzroczność – mają także astygmatyzm. Inaczej mówiąc: nie tylko siła łamiąca soczewki i długość gałki ocznej są "winne", gdy źle widzimy; również kształt krzywizny rogówki może mieć na to wpływ.

Astygmatyzm rogówkowy jest przeważnie wadą wrodzoną. Astygmatyzm regularny (Astigmatismus regularis) stwierdza lekarz okulista lub optyk podczas zwykłego określania ostrości wzroku (badania wzroku). Podczas określania wady wzroku metodą obiektywną pierwszych wartości dostarcza autorefraktometr. W ramach badania wzroku metodą subiektywną optyk sprawdza za pomocą oprawy probierczej lub foroptera moce korekcyjne i określa dokładne położenie osi krzywizny rogówki.

Bez względu na to, czy badanie wykonuje okulista czy optyk, wynik odnaleźć można na recepcie okularowej w postaci dziwnych hieroglifów. Znajduje się tam na przykład taki zapis: "cyl. -1,0 oś 85°". Oznacza on: korekcja cylindryczna o mocy jednej dioptrii w położeniu osi 85 stopni.

Z reguły astygmatyzm koryguje się za pomocą torycznych szkieł okularowych. Są to szkła okularowe, które w jednym położeniu osi (tzw. przekroju głównym) mają jedno określone działanie (np. korygują krótkowzroczność), a w drugim przekroju głównym inne (np. wyrównanie niesferycznego kształtu rogówki). Do korekcji astygmatyzmu można użyć również torycznych soczewek kontaktowych.

W rzadkich przypadkach do zniekształceń rogówki mogą prowadzić blizny powypadkowe lub choroby. Wówczas mówimy o astygmatyzmie nieregularnym (Astigmatimus irregularis).